Yumurtalık Kistleri Nelerdir?
Kadınların jinekoloji kliniklerine başvurmalarının en sık nedenlerinden biri yumurtalık kistleridir. Yumurtalık kistleri küçük içi sıvı dolu yapılardır. Yumurtalık kistlerinin değişik tipleri vardır.
Fonksiyonel kistler; Yumurtlamadaki bozukluklara bağlı geçici olarak oluşan kistlerdir. Folikül kistleri en sık görülen fonksiyonel kistlerdir. Normal olarak gelişen ve içindeki yumurta olgunlaştığında çatlayan yumurtayı salıveren foliküllerin çatlamayıp büyümeye devam etmeleri sonucunda oluşan kistlerdir. Bunlar genellikle tek taraflıdır. Bu kistler ağrıya neden olmaz ve genellikle kendi kendine kaybolur.
Korpus Luteum kistleri; Korpus luteum folikül çatladıktan sonra oluşan normal yapıdır, bazen bu yapı yumurtlamadan sonra uzun süre kalır ve kendi içine kanar. Genelde ağrı yapmaz fakat bazen adet döneminin 20-26. günleri arasında rahatsızlığa neden olabilir.
Fonksiyonel kistler genellikle kendiliğinden kaybolur, kist eğer ağrıya neden oluyorsa veya büyüyorsa cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Dermoid kistler; En sık 20'li yaşlarda görülen kistler deri, diş ve saç gibi değişik dokular içerebilir, bu kistlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekir.
Endometrioma; Rahmin iç tabakasını oluşturan endometrium adı verilen yapının yumurtalıklarda bulunduğunda oluşan kistlerdir. Kahverengi koyu bir sıvı ile dolu olduğu için bu kistlere çikolata kistleri de denir. Endometriosis adı da verilen bu durumda odaklar cerrahi olarak temizlenir ve ilaç tedavisi uygulanır.
Polikistik over hastalığı; Şişman kadınlarda daha çok görülen bu hastalığa yumurtalık ve böbrek üstü bezlerinden erkeklik hormonlarının fazla salınması neden olur. Bu hastalarda yumurtalıklar büyür ve kistler oluşur, düzensiz kanamalar ve tüylenme görülebilir. Bu hastalık düzenli yumurtlamayı engelleyerek kısırlığa neden olur. Hasta bekar ise veya çift bebek arzu etmiyorsa tedavide doğum kontrol hapları kullanılır. Kısırlık nedeni de olan polikistik over hastalığında bebek arzusu varsa tedavide yumurtlamayı sağlamak için yumurtalıkları uyaran ilaçlar kullanılır.
Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri
Bu kistler kasık ağrısına, düzensiz adetlere neden olabilir. Bu kistlerin tanısı genital muayene ve ultrasonografik inceleme ile konur.
Kist torsiyonu (kist dönmesi); Bazen kist veya yumurtalık döner, buna genellikle tüpte eşlik eder. Şiddetli ağrı, bulantı ve kusmanın görüldüğü bu durum apandisit ile karıştırılır. Tanı ve tedavisi laparoskopik (kansız ameliyat) ile yapılır.
Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi
Çapı 5 cm'den küçük kistler genellikle 1-3 ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu kistlerin küçülmesini sağlamak amacı ile doğum kontrol hapları kullanılabilir. Kendiliğinden veya doğum kontrol hapları kullanıldığında kaybolmayan kistler cerrahi olarak çıkarılır. Menopozdan sonra oluşan kistler daha dikkatli değerlendirilmelidir.
